งานวิจัย : การพัฒนา การบูรณาการคุณธรรม-จริยธรรม ระดับหัวข้อ ในวิชาวาทวิทยาสำหรับครูประถมศึกษา
โดย : ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.บัญชา เกียรติจรุงพันธ์
 
บทคัดย่อ ภาษาไทย

   บทคัดย่อ
โครงการ การพัฒนา การบูรณาการคุณธรรม-จริยธรรม ระดับหัวข้อ ในวิชาวาทวิทยาสำหรับครูประถมศึกษา มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนากระบวนการเรียนรู้ที่บูรณาการคุณธรรมจริยธรรม ในวิชาวาทวิทยาสำหรับครูประถมศึกษา 215210 ที่สอนในภาคเรียนที่ 2 / 2546 ภาควิชาการประถมศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น นักศึกษาที่ร่วมโครงการเป็นนักศึกษาสาขาการประถมศึกษา ระดับชั้นปีที่ 1 จำนวน 57 คน ที่นับถือพุทธศาสนา
ในด้านกระบวนการเรียนรู้ พบว่า การเรียนการสอนดำเนินไปตามปกติ การบูรณาการ คุณธรรม-จริยธรรมเข้าในหัวข้อเรื่อง การอภิปรายและการโต้วาที มิได้ส่งผลเสียต่อกิจกรรมเดิมที่มีอยู่ในแผนการสอน แต่กลับช่วยให้เกิดผลดีมากยิ่งขึ้น มีความสมบูรณ์ในกิจกรรมมากขึ้น
กิจกรรมที่เป็นงานรายบุคคล นักศึกษาส่วนมากยังติดอยู่กับความประพฤติเดิม เช่น เห็นว่าการลอกการบ้าน การส่งช้ากว่ากำหนดเป็นเรื่องไม่เสียหาย ไม่ผิดศีลธรรม เมื่อได้เรียนด้วยกระบวนการตามงานวิจัยแล้วนักศึกษามีความเข้าใจในผลของการกระทำที่เป็นเหตุเป็นปัจจัยต่อกันและกันมากขึ้น ยอมรับและรับรู้ว่าการสร้างเหตุหนึ่งจะส่งผลต่อเหตุอื่นๆเป็นโซ่เรื่อยๆไป แม้ไม่นับถือศาสนาใดๆก็ตาม
กิจกรรมกลุ่มภาคปฏิบัติ ได้แก่การอภิปราย โต้วาทีในเชิงการอิงอาศัยเชิงพุทธ นักศึกษาสามารถปฏิบัติได้ดี มีมุมมองที่ดี มีเหตุผลสนับสนุนและคัดค้านอย่างสมเหตุสมผล ในส่วนที่เป็นการวิเคราะห์เรื่องราวปัจจุบันที่เกี่ยวกับพุทธศาสนา พบแนวคิดของนักศึกษาแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มได้แก่ กลุ่มที่ 1นักศึกษาไม่แน่ใจว่าเป็นหลักธรรมะของพระพุทธศาสนาหรือไม่ แต่ก็ยังเห็นเป็นเรื่องปกติที่พบเห็นทั่วไป นักศึกษาไม่สามารถแยกได้ว่าผิดถูกตรงไหน เห็นเป็นเรื่องธรรมดา กลุ่มที่ 2 ทราบว่าไม่ใช่หลักธรรมะของพระพุทธศาสนา แต่ก็ไม่เห็นว่าผิดปกติตรงไหน เพราะเห็นวัดต่างๆกระทำเช่นนี้ จนกลายเป็นเรื่องถูกต้องไป ส่วนกลุ่มที่ 3 เห็นว่าเรื่องดังกล่าวไม่ใช่หลักคำสอนในพระพุทธศาสนา ผู้กระทำถือว่าเข้าข่ายหลอกลวงประชาชน
พฤติกรรมนอกห้องเรียน คือกิจกรรมเพื่อนช่วยเพื่อน เพื่อนเตือนเพื่อน ทั้งในชั่วโมงเรียนและนอกเวลาเรียน ทั้งการให้กำลังใจในการต่อสู้กับอุปสรรคต่างๆด้วยความมีสติ และชวนกันละสิ่งไม่ดีที่เคยกระทำ ชวนกันใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ ตักเตือนกันเรื่องการใช้จ่ายอย่างคุ้มค่า และการแสดงความมีน้ำใจต่อครูอาจารย์ด้วยการช่วยลบกระดาน เปิด-ปิดไฟฟ้า เปิด-ปิดเครื่องเสียง ช่วยถืออุปกรณ์การสอน เป็นต้น นักศึกษาส่วนใหญ่มีความพึงพอใจในกิจกรรมนี้และกระทำด้วยความสมัครใจ เต็มใจ และได้รับผลสะท้อนที่ดีตามมา ส่วนการแสดงพฤติกรรมที่เหมาะสมให้เกียรติสถาบันด้วยการไม่ประพฤติตนในทางเสื่อมเสีย มีนักศึกษาบางส่วนใหญ่ตระหนักว่าควรกระทำ ในด้านการประเมินผลกิจกรรมการเรียนการสอนสามารถประเมินตามสภาพจริงได้ และในส่วนของผู้สอนได้พัฒนาแผนการจัดกระบวนการเรียนรู้ให้ดียิ่งขึ้น อีกทั้งพบว่าสามารถที่จะนำเนื้อหาหรือกิจกรรมเกี่ยวกับคุณธรรมจริยธรรมมาบูรณาการในการเรียนการสอนได้เสมอ ส่วนข้อเสนอแนะได้แก่ต้อง สอดแทรกคุณธรรมจริยธรรมจริยธรรมเข้าในกระบวนการเรียนรู้อย่างสม่ำเสมอ ทำซ้ำๆ ย้ำมากๆ และควรใช้เทคนิคอย่างหลากหลาย