งานวิจัย : การพัฒนาการจัดกิจกรรมสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาจิตสำนึกการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ สำหรับเยาวชน
The Development of Environmental education Activities for Installing the Awareness toward Forest Resources Conservation of Youth
โดย : รองศาสตราจารย์ ดร.คงศักดิ์ ธาตุทอง
บทคัดย่อ ภาษาไทย
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาแผนผังการจัดการศึกษาเพื่อสิ่งแวดล้อมที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญแบบบูรณาการ เรื่อง การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ (ป่าไม้) ร่วมกับครูจากโรงเรียนทีตั้งอยู่รอบๆเขื่อนจุฬาภรณ์ จังหวัดชัยภูมิ 2) ศึกษาผลของการจัดการศึกษาเพื่อสิ่งแวดล้อมที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญแบบบูรณาการ เรื่อง การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ (ป่าไม้) ต่อความรับผิดชอบ และจิตสำนึกอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ (ป่าไม้) ของนักเรียน (เยาวชน) ที่ร่วมโครงการวิจัย
ผู้ร่วมวิจัยประกอบด้วย ครู จำนวน 16 คน นักเรียนจำนวน 266 คน จากโรงเรียนต่างๆ ใน อ. เกษตรสมบูรณ์ อ. คอนสาน จ.ชัยภูมิ และ อ.หนองเรือ จ.ขอนแก่น ผู้วิจัย 2 คน และผู้ช่วยนักวิจัยจำนวน 5 คน จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น เครื่องมือที่ใช้การเก็บข้อมูลวิจัย ได้แก่ แบบบันทึกการทำกิจกรรมปลูกต้นไม้สักของนักเรียน แฟ้มสะสมงาน แนวการสัมภาษณ์ครูและนักเรียน แบบบันทึกการสัมภาษณ์ครูและนักเรียน กล้องถ่ายภาพ เทปบันทึกเสียง การเขียนเรียงความ สมุดเล่มเล็กและรายงานผลการดำเนินงานของโรงเรียน เครื่องมือดำเนินการ ได้แก่ โครงร่างแผนผังการจัดการเรียนรู้เพื่อสิ่งแวดล้อมที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญแบบบูรณาการสาระการเรียนรู้ต่างๆ ต้นกล้าพันธุ์ไม้สัก ผู้วิจัยและผู้ร่วมวิจัย การวิเคราะห์ข้อมูล วิเคราะห์ทั้งเชิงปริมาณ (Quantitative data) และข้อมูลเชิงคุณภาพคุณภาพ (Qualitative data)
ผลการวิจัยพบว่า 1)แผนผังแนวคิดการจัดการศึกษาเพื่อสิ่งแวดล้อมที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญโดยมีการปลูกต้นไม้เป็นแกนกลางของการบูรณาการสาระการเรียนรู้ต่างๆ ในหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน สามารถใช้เป็นแนวทางในการพัฒนากิจกรรมสิ่งแวดล้อมเพื่อการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้สำหรับเยาวชน 2) โรงเรียนที่มีจำนวนต้นไม้สักที่บ้านนักเรียนรอดสูงที่สุด คิดเป็นร้อยละ 83.05 และโรงเรียนที่มีจำนวนต้นไม้สักที่บ้านนักเรียนรอดต่ำที่สุด คิดเป็นร้อยละ 27.43 3) นักเรียนส่วนมากเห็นความสำคัญและประโยชน์ของต้นไม้ต่อสังคม สิ่งแวดล้อม และ ตนเอง 4) นักเรียนมีความรับผิดชอบต่อต้นไม้ที่เขาปลูกส่งผลให้เกิดจิตสำนึกอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ขึ้นตามไปด้วย